Eğitim sadece akademik bilgi yüklemesi değildir. Çocuklara sofrada
nasıl oturmaları, nasıl çatal ve bıçak kullanmaları gerektiği, hangi
yiyecekleri tercih etmeleri gerektiği de öğretilmelidir. Ailede başlayıp,
okulda ve sosyal çevrelerde devam eden bu süreçte çocuklara nasıl yaklaşılmalı?
Beslenme konusunda özellikle erken çocukluk döneminde neler yapılmalı?
Tüm alışkanlıklar gibi sağlıklı
beslenme alışkanlıkları da küçük yaşta kazanılarak yaşam boyu süren bir
davranış biçimine dönüşüyor. Bu açıdan çocukların temel karakterini
şekillendiren aile ve sonrasında okul ortamı çocukların doğru beslenme
alışkanlıkları edinebilecekleri temel sosyal alanlardır.
Aile ve okul nasıl çocuğa yaklaşmalı?
Çocukların, özellikle 2-6 yaş arasındaki
dönemde düzenli beslenme alışkanlığı kazanmaları büyük önem taşıyor. Bu açıdan
çocuklara beslenme konusunda iyi örnek olunması, doğru besin seçiminin neden
önemli olduğunun anlatılması gerekiyor.
Doğru ve sağlıklı beslenmenin
çocuklara zihinsel, bedensel, ruhsal birçok katkı sağlayacağını, dengeli
beslenen kişilerin sık sık hastalanmayacağını, besinlerden aldıkları güçle
hastalıklara karşı dirençli olacaklarını, vücut gelişimlerinin normal düzeyde
seyredeceğini çocukların anlayacağı ifadelerle aktarmak yarar sağlıyor. Bu
açıdan çocuklara doğru beslenme ile sadece bedensel değil, zihinsel zindelik
kazanılabilecekleri, düşünme ve kavrama yeteneklerinin artacağı, güçlü bir
hafızaya sahip olabilecekleri anlatılabilir. Sağlıklı olmak için tek çeşit beslenmenin
yeterli olmadığının anlatılmasının yanı sıra her gün dört temel yiyecek
grubundan çeşitli yiyecekler küçük porsiyonlarda sunularak bu yaklaşım desteklenebilir.
Besin değeri yüksek gıdaların
tercih edilmesi, tadı beğenilmeyen besinlerin damak tadına daha uygun
lezzetlerle tatlandırılması ve ilgilerini çekecek tasarımlarla onlara sunulması
yararlı olacaktır. Belirlenen öğün saatlerinde yemek yenmesi çocukların sofra
düzenine alışmalarını kolaylaştıracaktır. Çocukla birlikte masaya oturmak,
birlikte mutfakta yemek hazırlamak, sofrayı birlikte kurmak ve kaldırmak doğru yemek
yeme alışkanlıklarının gelişmesi için olumlu bir ilerleme kazanılmasını sağlayacaktır.
Doğru ve sağlıklı beslenmek neden önemli?
Erken çocukluk döneminde doğru
beslenme alışkanlıkları edinilmediğinde çocukluk ve ergenlik döneminde görülen obezite
oranında artış görülüyor. Uluslararası Obezite Komisyon Raporu'nda dünya
çapında 5-17 yaş arası her 10 çocuktan birinin fazla kilolu ya da obez olduğu
bildiriliyor. Çocukluk çağında başlayan şişmanlığın, erişkin yaşlarda devam
ettiğine ilişkin birçok çalışma bulunuyor. Yapılan çalışmalar, yetersiz ve
dengesiz beslenen çocukların dikkat sürelerinin kısaldığı, algılamalarının
azaldığı, öğrenmede güçlük ve davranış bozuklukları çektikleri, okulda
devamsızlık sürelerinin uzadığı ve okul başarılarının düşük olduğunu da ortaya
koyuyor.
Okullarda neler yapılabilir?
Erken çocukluk döneminde okulla
tanışan çocukların okul ortamında da sağlık beslenme alışkanlıkları
geliştirebilecekleri bir yaklaşımla eğitim almaları evde edindikleri
alışkanlıkların pekişmesini sağlayacaktır. KAYI Okullarında uygulanan Sağlıklı
Beslenme Programı kapsamında çocuklar öncelikle vücutlarının yapısını,
organlarının görevlerini eğlenceli bir aplikasyonla öğrenmeleri sağlanıyor. Çocukların
vücutlarına iyi bakmak için hangi besinleri daha çok tüketmeleri gerektiğini kendilerinin
keşfetmesine yönelik hikayeler anlatılıyor, oyunlar oynanarak çocuğun dünyasına
uygun bir dilde bilgiler aktarılıyor. Çocuğun aktif olarak katıldığı Mutfak
Atölyesi çalışmalarında meyve ve sebzeleri kullanarak kendi tasarımlarını
oluşturmaları, meyve suları yapmaları, kendi salatalarını hazırlamaları
sağlanıyor.
Tüm öğrenciler aynı anda kahvaltı
ve öğle yemeğine oturarak tabaklarına istedikleri yiyecekleri istedikleri
oranda alıyor, sevmedikleri bir yiyecek olsa da tadına bakmaları yönünde teşvik
ediliyorlar. Öğretmenleri eşliğinde yemek yerken sofra kurallarını öğrenerek,
çatal ve bıçak kullanımı konusunda el becerilerini geliştirme imkanı
bulabiliyorlar.
Öğle yemeği sonrasında sunulan
ikindi ikramı dağıtımından her gün farklı bir öğrencinin sorumlu olması ve
arkadaşlarına o günün ikindi ikramını takdim etmesi sağlanıyor. Öğrenciler
ikindilerini kendi hazırladıkları servislerin üzerine koyarak hep birlikte “afiyet
olsun” diyerek yemeğe başlıyorlar.
Slow Food bilinci gelişiyor
Hızlı, ayaküstü yemek
alışkanlığına alternatif olarak, geleneksel ve yerel yemekleri, yeme
biçimlerini, yerel ekosistemlerin özelliklerini korumayı, adil tarım ve gastronomi
eğitimini teşvik eden uluslararası bir program olan Yavaş Yemek veya
uluslararası ifadesiyle Slow Food, KAYI Okullarında çocuklarda sağlık beslenme
alışkanlıklarının gelişmesi açısından önemli bir proje olarak yürütülüyor. Proje
dahilinde ilk olarak “Orto in Condotta- Okuldaki Tarlam” ve “Mensa Che Pensa-Düşünen
Yemekhane” programları KAYI Okullarında uygulamaya koyularak okul bahçesinde
gerçekleştirilen doğal tarım faaliyetleri ile tohumdan, fidana,
çapalamadan, sulamaya, gübreden hasada farklı beceriler edinen
öğrenciler; organik çiftçilik, tat eğitimi, yerel biyo-çeşitliliğin korunması,
tohum bankalarının oluşturulması iyi yiyecek ve beslenme konusunda yaşayarak
öğrenme yaklaşımıyla farkındalık kazanarak uluslararası hareketin bir parçası
oluyorlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder